Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że dla Litwinów łaźnia jest nie mniej ważna niż sauna dla Finów. Litwini do chwili obecnej pielęgnują wielowiekowe tradycje kąpieli w łaźni, do dziś korzystając wyłącznie z darów natury: roślin, miodu, bursztynu. Na Litwie można znaleźć nie tylko tradycyjne łaźnie, ale również takie, które są urządzone w drzewie, w młynie czy w pałacu. Jest tu nawet łaźnia bursztynowa! Dla miłośników kąpieli przygotowaliśmy listę łaźni, znajdujących się we wszystkich regionach kraju. Tu znajdziesz najgorętsze miejsca na całej Litwie!
Czym jest tradycyjna łaźnia litewska?
Litewska łaźnia jest łaźnią parową. Wyróżnia ją to, że podczas zabiegów stosuje się w niej rozmaite zioła.
W niektórych saunach używa się świeżych miotełek z witek brzozowych, dębowych lub z gałązek innych drzew. Zimą używa się nawet miotełek wcześniej zamrożonych lub zasolonych! Kąpiący chłoszczą się miotełkami sami lub korzystają z usług profesjonalnego łaziebnego. Popularne są też peelingi z użyciem soli, mielonych kasztanów, gliny, miodu i innych produktów naturalnych.
Tradycyjna łaźnia litewska jest niezbyt gorąca (ok. 60°C ), ale dosyć wilgotna dzięki parze, powstającej na skutek polewania wodą gorących kamieni ułożonych na piecu, w którym pali się drewnem. Rytuały w łaźni trwają zazwyczaj ok. 4 godzin. Zaczyna się od pobytu w pomieszczeniu z parą, potem następuje chwila odpoczynku w przedsionku lub na dworze, a kończy kąpielą w zbiorniku wodnym pod gołym niebem. Najczęściej do łaźni wchodzi się cztery razy (najpierw na kąpiel parową, potem na peeling całego ciała, następnie na chłostanie witkami i ostatni raz na rytuał zamknięcia łaźni).
Podczas pobytu w łaźni kąpiący najczęściej raczą się herbatą z mięty, tymianku, oregano, wierzbówki kiprzycy lub innych ziół.
Na Litwie można znaleźć rozmaite typy łaźni:
1. ŁAŹNIA CZARNA I BIAŁA
Największa na Litwie łaźnia dymna mieści się na terenie gospodarstwa agroturystycznego, które swoją ofertę kieruje do osób zainteresowanych zdrowym stylem życia. Odbywają się tu zajęcia edukacyjne, dotyczące rytuałów i zabiegów w litewskiej łaźni (rytuał pierwszej pary, peeling z użyciem soli i innych naturalnych produktów, chłostanie się miotełkami z witek, kąpiel z wykorzystaniem miotełki i piany, naturalne maseczki na całe ciało). Na terenie zagrody obowiązuje zakaz spożywania napojów alkoholowych, goście są proszeni o dostosowanie się do filozofii zero waste, czyli o niegenerowanie odpadów. W czarnej – dymnej – łaźni mieści się do 20 osób, w białej (parowej) – do 12. Po skorzystaniu z łaźni można się orzeźwić w stawie lub w rzece.
➤ Zagroda agroturystyczna „Vabalynė” (Vilkiškės, Turgelių sen., Šalčininkų r.)
2. TANIEC W PARZE
Najważniejszym celem tego typu łaźni jest zapewnienie dobrego samopoczucia: spokoju wewnętrznego i zdrowia dla ciała. „Łaźnia dla przyjaciół” oferuje różne programy: tematyczne wieczory z kąpielą w łaźni, opowieści edukacyjne o historii łaźni i tradycji korzystania z niej, sesje aromaterapii, wesoły taniec w gorącej parze i indywidualne zabiegi pielęgnacyjne dla ciała.
3. MUŚNIĘCI MIOTEŁKĄ
W łaźni, której gospodarze pielęgnują stare litewskie tradycje łaziebne, na gości czeka rytuał pierwszej pary, wyjątkowa „symfonia aromatów”, pachnąca haloterapia (z wykorzystaniem soli), chłostanie się różnego rodzaju witkami, peeling solami, mielonymi kasztanami, zawijanie ciała w tkaninę nasączoną wywarem z ziół leczniczych, a także masaż całego ciała. W zagrodzie można skorzystać nie tylko z łaźni parowej, ale też z litewskiej łaźni dymnej, zwanej „Apuoko Gūžta”. Łaziebni szkolą gości, jak wykonać miotełki z witek i jak prawidłowo z nich korzystać, a także wykonują masaż witkami.
4. DESZCZ PLUSKAJĄCY W ŁAŹNI
W zagrodzie agroturystycznej Raudonkalnis można skorzystać z tradycyjnej litewskiej łaźni, znanej jako „biała”. Właściciele, doświadczeni łaziebni, oferują zajęcia edukacyjne z peelingiem ciała, chłostaniem witkami i nakładaniem maseczek na twarz i ciało. Zagroda oferuje następujące programy: „Orzeźwienie dla duszy i ciała”, „Poznaj litewską łaźnię”, „Witki chłoszczą, miotełka złuszcza”, a także „Dźwięki w łaźni”. Podczas tego ostatniego można posłuchać dźwięków takich egzotycznych instrumentów, jak kalimba, deszczownica, tybetańskie misy, gong czy karatale.
5. ŁAŹNIA ZE SZKOŁĄ ŁAZIEBNYCH
Łaźnia Perkūnija jest zbudowana z bali, ogrzewana piecem na drewno, który generuje lekką niczym mgiełka miękką parę. Przestronna łaźnia parowa została zaprojektowana tak, by było w niej wystarczająco dużo powietrza i aby zapewnić komfort zarówno podczas siedzenia, jak i podczas leżenia. Profesjonalni łaziebni proponują relaksacyjny rytuał: zapoznają z litewskimi drzewami i ziołami, wykonają peeling ciała, masaż z pianą mydlaną, chłostaniem witkami i smarowaniem całego ciała miodem. Po zabiegach można orzeźwić się w stawie, później zaś całkowicie odprężyć na leżaku. Osoby, które będą chciały dowiedzieć się więcej o sztuce korzystania z łaźni, będą mogły wziąć udział w specjalnych szkoleniach dla łaziebnych.
➤ „Perkūnijos pirtis” (Pajiesio km., Garliavos sen., Kauno r.)
6. DAWNA ŁAŹNIA DYMNA
Łaźnia dymna jest najstarszym rodzajem sauny. W dobrze rozgrzanej łaźni dymnej wyczuwalny jest tylko zapach dymu, powietrze i para są tam znacznie lepsze niż w innych typach łaźni. Łaźnia znajduje się tuż obok jeziora, a kąpiący się mogą zanurzyć się nie tylko w jego zimnej wodzie, ale też w beczce z gorącą wodą. To na pewno pozwoli uciec od rutyny i zmęczenia.
7. PO ŁAŹNI – MROŻONE MLEKO W KOSTKACH
W zagrodzie znajdującej się na terenie Żmudzkiego Parku Narodowego można się dowiedzieć, czym różni się miotełka wykonana z gałązek lipy od tej zrobionej z dębu, można wypróbować peeling solny z oregano lub miętą, odświeżyć ciało sokiem z ogórków lub mrożonym mlekiem w kostkach, przemyć twarz kozim mlekiem i odżywić ciało, smarując je miodem.
Miękka i gęsta para w łaźni powstaje w efekcie długotrwałego nagrzewania kamieni. Temperatura w łaźni utrzymuje się na tym samym poziomie nawet przez 12 godzin, co pozwala na powolne wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych – bez pośpiechu, czerpiąc z tego prawdziwą przyjemność. Zabiegi są wykonywane z użyciem ziół, witek, a także naturalnych produktów spożywczych.
Ciekawostką jest to, że łaźnia ta działa w rytmie pór roku, a podczas zabiegów są wykorzystywane produkty sezonowe: wiosną używa się jałowca, podagrycznika, mniszku, pokrzywy, jaśminu, bzu; latem – owoców leśnych, miotełek z nietypowych roślin; jesienią – warzyw, miodu, miotełek dębowych, zaś zimą – z użyciem wszelkich produktów suszonych, mrożonych i konserwowanych.
➤ „Dolina słońca” (Paplatelės k., Žemaičių Kalvarijos sen., Plungės r.)
8. MIÓD I BURSZTYN W ŁAŹNI
„Spędzając czas w łaźni nie tracimy ani minuty” – przekonuje łaziebny Aridas. Oferuje on nie tylko kąpiel dla nóg, chłostanie różnego rodzaju witkami, nacieranie ciała solą, peeling i kąpiel w pianie, ale też zabiegi z glinką, nacieranie ciała miodem bądź bursztynem.
➤ „Łaźnia Aridasa” (Skaidiškių k., Nemėžio sen., Vilniaus r.)
Łaźnie egzotyczne
9. JURTA – FILCOWA ŁAŹNIA
Znajdująca się na terenie zagrody agroturystycznej filcowa łaźnia wzoruje się na jurcie – domu koczowników ze stepów z Azji Środkowej. Łaźnia zaskakuje swoją wyjątkowością – jest zbudowana na planie koła, ocieplona wełną jagnięcą, oświetlona dzięki naturalnemu światłu wpadającemu przez przeszklony dach. Łaźnia oferuje zabiegi korzystne dla zdrowia: w hipoalergicznym i ekologicznym pomieszczeniu można swobodnie oddychać. W łaźni znajduje się ława pokryta wełną oraz pomieszczenie z piecem, utrzymującym odpowiednią temperaturę.
10. ŁAŹNIA INDIAŃSKA
Wieś Winnetou, promująca tradycje Indian Ameryki Północnej, zaprasza do pokrytej futrem łaźni Inipi z miotełkami z dzikich kwiatów, naparami i zabiegami na bazie ziół. Jest to sposób na oczyszczenie duszy i ciała, z którego Indianie korzystają już od tysięcy lat. Duch łaźni zaprasza wszystkich wraz ze „swoim plemieniem” do odwiedzenia łaźni siedmiu zmysłów.
➤ Wieś Winnetou (Šlikių k. Kretingalės sen., Klaipėdos r. sav.)
11. BURSZTYNOWA ŁAŹNIA
Łaźnia Saulė (Słońce) jest pierwszą na świecie łaźnią z bursztynu. Do jej budowy użyto około 3 ton naturalnego bursztynu bałtyckiego. Łaźnia, o powierzchni 22 m2, przypomina bursztynową komnatę – ściany, sufit, a nawet leżaki są pokryte naturalnym bursztynem. Z zabiegów wzmacniających może tutaj równocześnie korzystać 15 osób. Zaleca się pobyt w łaźni trwający nie dłużej niż 30 minut – tyle wystarczy, by uzyskać z bursztynu wszelkie korzyści dla zdrowia. Powiada się, że taką łaźnię można odwiedzać nawet codziennie, co wpływa bardzo korzystnie na układ nerwowy, zmniejsza napięcie i działa uspokajająco. Po skorzystaniu z łaźni warto napić się wody bursztynowej, zawierającej rozpuszczony kwas bursztynowy.
Łaźnie w niezwykłych miejscach
12. ŁAŹNIA W DWORZE
Łaźnia ta, mogąca pomieścić 25 osób, jest uważana nie tylko za największą, ale też za najstarszą łaźnię dworską na Litwie. Pierwsza łaźnia w pałacu Ilzenberg powstała prawdopodobnie jeszcze na początku XVII w. Z łaźni korzystała rodzina pana domu – została ona wybudowana w pewnym oddaleniu od pałacu, w malowniczym miejscu na brzegu jeziora Ilgis, z którego roztacza się widok na wyspę. Obecni właściciele dworu odbudowali ją w tym samym miejscu – na fundamencie starej łaźni. Ciekawostką jest to, że osoby korzystające z łaźni stojąc na kładce mogą nie tylko podziwiać Wyspę Miłości, ale również pozdrowić Łotyszy mieszkających po drugiej stronie jeziora – granica między Łotwą a Litwą przebiega dokładnie na jego środku.
13. ŁAŹNIA W MŁYNIE
Litewska łaźnia parowa, znajdująca się na terenie Parku Regionalnego w Worniach, mieści się w przebudowanym młynie wodnym. Właściciel łaźni oferuje relaksujące zabiegi, takie jak chłostanie miotełkami, masaż, peeling i kąpiel w pianie z wykorzystaniem witek brzozowych – wszystkie zabiegi są wykonywane zgodnie z dawnymi tradycjami.
14. ŁAŹNIA W KAPSULE
W ośrodku SPA, pielęgnującym litewskie tradycje, czynna jest ziołowa łaźnia parowa. Jest to wyjątkowa propozycja dla osób, które nie przepadają za klasycznymi kąpielami w saunie. Podczas zabiegu całe ciało, prócz głowy, jest umieszczone w specjalnej kapsule, gdzie skóra jest złuszczana za pomocą pary nasyconej substancjami aktywnymi z ziół. W tym samym czasie wykonywany jest punktowy masaż głowy. Po zabiegu można orzeźwić się kruszonym lodem, odprężyć w strefie relaksacyjnej, racząc się naparami ziołowymi z prawdziwym litewskim miodem. Można też odpocząć na specjalnym łożu, korzystając z ziołowej aromaterapii.
15. ŁAŹNIA W DRZEWIE
Prosto z łaźni, umieszczonej na wysokości ponad dwóch metrów, możesz zeskoczyć na linie wprost do jeziora! Możesz też zejść po po drabinie prosto do beczki z zimną lub ciepłą wodą. Zagroda proponuje także inne atrakcje – na przykład pływającą łaźnię, działającą w sezonie letnim.
Materiał opracowano na podstawie informacji Narodowej Agencji Promocji Turystyki „Podróżuj po Litwie”, centrów informacji turystycznej, Stowarzyszenia Przyjaciół Litewskiej Łaźni i Stowarzyszenia Profesjonalnych Łaziebnych.